Z czego można robić wino?

W związku z licznymi pytaniami, dzisiejszy wpis poświęcimy temu, z czego dokładnie możemy produkować wino – naturalnie mając na myśli wino gronowe, jak zawsze gdy słowo „wino” występuje bez dodatku „…owocowe” 🙂  Pytania, które zadajecie dotyczą tego jakie odmiany winorośli mogą posłużyć do produkcji wina w celach komercyjnych i jakie wymagania dodatkowe muszą spełnić same nasadzenia. Zapraszam do lektury.

DEFINICJA WINA RAZ JESZCZE

Dla porządku i jasności przekazu, warto raz jeszcze przypomnieć czym jest wino jako takie. W myśl prawa unijnego (Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1308/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiające wspólną organizację rynków produktów rolnych oraz uchylające rozporządzenia Rady (EWG) nr 922/72, (EWG) nr 234/79, (WE) nr 1037/2001 i (WE) nr 1234/2007) …wino oznacza produkt otrzymywany wyłącznie w drodze całkowitej lub częściowej fermentacji alkoholowej świeżych winogron, rozgniatanych lub nie lub moszczu winogronowego… i wyłącznie tak rozumianego wina będziemy się dziś trzymać omawiając szczegółowe wymagania w stosunku do przywołanego w definicji surowca 🙂 Po więcej szczegółów w zakresie samej definicji odsyłam do dedykowanego wpisu.

Gdzie jesteś definicjo wina?

ODMIANY DOPUSZCZONE DO PRODUKCJI WINA W UE

Warto przypomnieć, że regulacje rynku wina pozostają przede wszystkim w gestii Unii Europejskiej. Nasze lokalne przepisy mogą jedynie precyzować pewne zagadnienia czy ustalać zasady wykonywania przepisów wspólnotowych. Z omawianej sytuacji źródłem prawa wspólnotowego jest artykuł 120a Rozporządzenia Rady (WE) nr 491/2009 z dnia 25 maja 2009 r. zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1234/2007 ustanawiające wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów rolnych (rozporządzenie o jednolitej wspólnej organizacji rynku). Faktem jest, iż co do zasady, państwa członkowskie Unii Europejskiej dokonują klasyfikacji odmian winorośli, które mogą być sadzone, sadzone ponownie lub szczepione na ich terytoriach dla celów produkcji wina. Warunkiem koniecznym jest aby odmiany takie takie  należały do gatunku Vitis vinifera lub ewentualnie pochodziły z krzyżówki gatunku Vitis vinifera z innymi gatunkami rodzaju Vitis. Przepisy dopuszczają zatem do produkcji na terenie UE zarówno stare odmiany winorośli właściwej jak też popularne w Polsce odmiany hybrydowe. Wykluczają jednak możliwość klasyfikowania odmian bez szlachetnej domieszki czyli czystych odmianowo przedstawicieli Vitis labrusca, Vitis riparia, itp.  Klasyfikacji nie mogą też bezwzględnie podlegać konkretnie wymienione odmiany: noah, othello, isabelle, jacquez, clinton i herbemont.

Co jest istotne dla polskich producentów, obowiązek klasyfikacji odmian dotyczy wyłącznie państw członkowskich, których roczna produkcja wina – obliczana na podstawie średniej produkcji w ciągu ostatnich 5 lat winiarskich – nie przekracza 50 000 hektolitrów. Obliczana w ten sposób polska produkcja wynosi na dzień dzisiejszy zaledwie około 4 500 hektolitrów (problem ten zapewne będzie nas dotyczył dopiero za jakieś 10 lat, jeśli utrzymamy dotychczasowe tempo wzrostu). W państwach takich, w tym w Polsce, można zatem dla celów produkcji wina sadzić, sadzić ponownie lub szczepić wszystkie odmiany winorośli spełniające warunki o których mowa powyżej, tj. odmiany winorośli właściwej lub z tą mieszane hybrydy (poza odmianami wykluczonymi). Inne odmiany mogą być sadzone wyłącznie  do celów badań i eksperymentów naukowych a obszary obsadzone winoroślą, która nie spełnia powyższych warunków, jeśli nie jest przeznaczona do badań naukowych lub spożycia przez rodzinę winiarza, podlega wykarczowaniu!

Co istotne! Podawana często jako źródło lista odmian winorośli dopuszczonych do produkcji wina w Polsce faktycznie istniała i mieściła się w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 14 stycznia 2005 r. w sprawie odmian winorośli przeznaczonych do uprawy w celu pozyskiwania winogron do wyrobu win gronowych (Dz.U. 2005 nr 14 poz. 121) …została jednak uchylona jeszcze w 2006 roku 😛  

OZNACZANIE ODMIANY NA ETYKIECIE 

Jak wiemy, nazwy lub synonimy nazw odmian winorośli, mogą być umieszczane na etykiecie wina, po przeprowadzeniu certyfikacji na wniosek producenta. Co do zasady, w przypadku win wyprodukowanych we UE,  nazwami odmian winorośli lub ich synonimami są nazwy i synonimy wymienione w omówionej wyżej, klasyfikacji odmian winorośli, ustalonej odrębnie przez każdy kraj członkowski. Państwa, które tak jak Polska, zwolnione są czasowo z obowiązku tworzenia takiej klasyfikacji, mogą bazować na „Międzynarodowym wykazie odmian winorośli i ich synonimów” prowadzonym przez Międzynarodową Organizację ds. Winorośli i Wina (OIV). Listę znajdziecie TUTAJ. Niezależnie od tego zatem czy winorośl spełnia wymagania, pozwalające na jej uprawę w celu wytworzenia wina, możliwość umieszczenia jej nazwy na etykiecie, będzie uzależniona od jej obecności w tym wykazie.

Certyfikacja wina

PASZPORTY WINOROŚLI

Paszport rośliny to najczęściej etykieta dołączona do sadzonek. Fakt załączenia paszportu roślin stanowi poświadczenie, że rośliny, którym on towarzyszy:

• zostały wyprodukowane przez podmiot zarejestrowany w rejestrze przedsiębiorców prowadzonym przez Państwową Inspekcję Ochrony Roślin i Nasiennictwa lub służbę ochrony roślin innego Państwa Członkowskiego,
• są wolne od organizmów kwarantannowych oraz spełniają wszystkie wymagania specjalne
• podczas wprowadzania na terytorium Unii Europejskiej zostały poddane granicznej kontroli fitosanitarnej na podstawie której zostały uznane za spełniające wymagania specjalne obowiązujące we Wspólnocie, a podmiot je importujący jest zarejestrowany w rejestrze przedsiębiorców prowadzonym przez Państwową Inspekcję Ochrony Roślin i Nasiennictwa lub służbę ochrony roślin innego Państwa Członkowskiego.

Interesujący nas materiał szkółkarski winorośli, powinien podlegać pełnej kontroli, zarówno pod względem czystości odmianowej jak też zdrowotności i jakości, co mieści się w zakresie obowiązków Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Materiał szkółkarski przeznaczony do obrotu powinien być zaopatrzony w etykiety lub paszport rośliny a ich brak może uniemożliwić certyfikację odmiany a nawet samo dopuszczenie owoców do wytwarzania wina.